Papanikolau test je jednostavna i bezbolna metoda kojom se pregledaju ćelije dobijene brisom sa grlića materice. Ovaj test pokazuje pojavu upale, prisustvo nenormalnih-atipičnih ćelija ili ćelija raka grlića materice.
Dijagnostičku metodu je 1953. osmislio američki patolog grčkog porekla Jorgos Papanikolau koja je po njemu dobila naziv Papanilkolau test, (PAPA test ili PAP test).
Papnikolau je još 1928. uočio da se rak maternice može otkriti primenom mikroskopa ispitujući ćelije iz tkiva, nakon struganja površina unutrašnjosti vagine. Bilo je potrebno nekoliko desetina godina da medicinske nauke prepozna značaj Papanikolau testa. Američka medicinska udruženja su tek 1960. počela da preporučuje svojim lekarima godišnju primenu ovog testa. Papanikolau je umro (1962. godine) samo dve godine, nakon što je je njegov test dokazao efikasnost i postao poznat kao rutinska metoda koja se primenjuje širom sveta.
Od uvođenja Papanikolau testa, stopa javljanja raka grlića maternice u Severnoj Americi je opala za oko 70 posto, a životi milioni žena su produženi. Papanikolaou je osmislio i poboljšani testa za otkrivanje raka želuca.
Za uzimanje valjanog uzorka neophodno je da prođe 5-7 dana od poslednje menstruacije ili seksualnog odnosa, a pre uzimanja brisa zabranjena je primena vaginaleta i vaginalnih ispiranja.
Bris uzima ginekolog u ginekološkoj ordinaciji u toku pregleda vagine i grlića materice pomoću instrumenta- spekuluma.
Pravilno uzimanje Papanikolau brisa vrši se posebnim drvenim špatulama sa zatupljenim vrhom ili četkicama koje ulaze u kanal grlića materice. Svaka polno aktivna žena trebalo bi barem jedanput svake 2-3 godine da prekontroliše Papanikolau bris.
Rezultati Papanikolau testa
I i II grupa Papanikolau brisa predstavlja uredan nalaz. Na žalost, u našoj zemlji oko 30% ovih nalaza nije verodostojno i žena sa urednim nalazom može imati prekancerogenu promenu. Zbog toga su u našoj zemlji potrebni pregledi u kraćem vremenskom intervalu, 1 x godišnje. Kada su dva uzastopna nalaza Papanikolau testa negativna, pregledi se mogu prorediti 1 x u 2-3 godine.
III grupa je sumnjiv nalaz, može biti uzrokovana pojavom infekcije i ukazivati na postojanje premalignih promena na ćelijama. Grupe IV i V ukazuju na prisustvo ćelija raka u brisu.
Za tumačenje rezultata Papanikolau testa 1954. godine uvedena je klasifikacija, koja se dugo koristi u ginekološkoj praksi;[3]
PAPA I – uredan nalaz
PAPAII – netipične zapaljenske promene
PAPA III – displazija: blaga, srednje teška ili teška
PAPA IV – karcinom in situ
PAPA V – sumnja na invazivni karcinom.
